Người ta có thể nếm hàng trăm loại cá, kể cả những loài cá đắt tiền như cá tầm, cá  tuyết… ở những xứ sở xa xôi. Nhưng có lẽ chẳng mấy ai quên được con cá rô bình dị nơi ruộng đồng chiêm trũng quê mình. Con cá hoang dã sống ở đồng, ở rạch, đớp đòng đòng, bông lúa chín rụng, cào cào…mà béo tròn, vàng ươm những mỡ. Mùa cá rô dậy đồng sau những cơn mưa rào rả rích, chỉ cần xách cần câu đi một vòng là đã nặng rổ. Những con cá chỉ to bằng 2 – 3 ngón tay nhưng căng phồng bụng trứng, kho liu riu với mỡ, hạt tiêu, nước mắm nhĩ… mùi thơm quyện sánh bốc lên ngào ngạt khiến người ta chỉ muốn động đũa ngay thôi. Cũng những con cá rô vàng óng ấy, nhưng nếu không muốn ăn với cơm lại có ngay món bún cá rô đồng đậm đà nóng hổi để đổi bữa. Bún cá  rô đồng dân dã, chế biến chẳng cần cầu kỳ  kiểu cách cũng đã thấy ngon. Những con cá béo  ụ được làm sạch, luộc chín, gỡ từng miếng thịt ra ướp gia vị cho thật thấm. Còn lại đầu và xương được giã nhỏ rồi cho vào nồi nước luộc. Bát bún có sự kết hợp hài hòa của miếng cá rán thơm nức giòn tan, cá luộc trắng mềm và ngọt dịu, thêm chút rau cải, hành lá mướt mát. Nước dùng từ cá không váng mỡ như nước ninh xương mà trắng đục, ngọt lừ, điểm xuyết từng chùm trứng cá căng mọng vàng ươm, thoảng mùi gừng nồng nàn ấm áp. Thêm trái ớt hiểm đỏ tươi cay đến xuýt xoa là đủ để làm ấm lên ngày mưa lạnh giá.

Gắp một miếng cá, nhẩn nha thật kỹ mới thấy hết cái vị bùi bùi và ngọt lạ của đồng quê, của bông lúa chín, của kênh rạch mùa nước nổi. Cũng là con cá đấy, nhưng nếu đem nuôi ở hồ thì vị ngon kém hẳn. Nếm bát bún đậm đà ngây ngất thơm lại nhớ về những ngày thơ bé, nhớ cả những món ăn quê mùa dân dã mà theo ta suốt cuộc đời.

Tịnh Tâm