Thiên lý là loài cây được trồng nhiều ở các vùng nông thôn Bắc Bộ. Với những ai sinh ra và lớn lên từ làng quê sẽ còn lưu mãi trong ký ức tuổi thơ về loại cây vừa cho bóng mát, hoa thơm dịu ngọt nhưng chế biến thành nhiều món ăn: canh cua, luộc, hay xào thịt... Món ăn từ hoa thiên lý không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn là bài thuốc phòng ngừa rôm sẩy, giải nhiệt và an thần trong những ngày hè nóng nực.

Giữa trưa hè oi ả, vội vàng chuẩn bị bữa cơm trưa, chỉ cần hái vài chùm hoa cho vào luộc. Thiên lý nhanh mềm, loáng một cái đã có đĩa hoa thiên lý với bát nước canh trong veo, ngọt lừ. Thiên lý luộc ăn vừa ngon, mát, thêm vài quả cà pháo giòn tan, chẳng còn gì thích thú bằng.

Cầu kỳ hơn một chút là canh cua thiên lý. Vẫn những bước nấu canh cua bình thường, nhưng đến khi gạch cua sôi thì phải nhanh tay cho hoa thiên lý vào nấu chung. Bàn tay người nấu phải đảo thật nhẹ nhàng để không cho hoa bị nát, gạch cua không bị vỡ. Thiên lý mang đến cho bát canh cua một hương vị vô cùng đặc biệt. Nó át đi vị tanh của cua đồng và khơi lên hương vị thanh mát, cái đậm đà khó tả.

Phổ biến hơn cả trong những món ăn từ thiên lý là thiên lý xào, thịt bò hay thịt lợn đều có thể xào chung, cho ra một món ăn ngon rất “vào” cơm. Cách làm món này cũng đơn giản. Những chùm hoa chưa nở hết được hái vào, rửa sạch sẽ. Thịt lợn hay thịt bò đã thái miếng cho vào ướp gia vị thật kỹ. Chảo dầu nóng già là cho thịt vào xào đều tay. Người ta phải đợi cho thịt săn đều mới cho thiên lý vào vào để hoa không bị nát. Đảo đều tay một chút rồi cho ngay ra đĩa, ta được ngay đĩa thức ăn thơm nức đầy mời gọi.

Quỳnh Anh