Nhà thơ Hàn Quốc Ko Un và cây bút Adonis của Syria là những tác giả nhận được sự kỳ vọng lớn nhất của những người quan tâm đến Nobel Văn học 2010. Bên cạnh đó, các hãng cá cược cũng đánh giá cao triển vọng của Ngugi wa Thiong'o (Kenya) và Cormac McCarthy (Mỹ).

Trong 6 năm gần đây nhất, đã có 5 tác giả châu Âu và một cây bút Thổ Nhĩ Kỳ giành chiến thắng trị giá 1,5 triệu USD. Ngoại trừ Harold Pinter (2005), số còn lại đều là các nhà tiểu thuyết.

Viện Hàn lâm xưa nay vẫn bị chỉ trích là thiên vị châu Âu, coi nhẹ các nhà văn đến từ những khu vực còn lại của thế giới. Giải thưởng này cũng bị đánh giá là mang tính chính trị, thiên về cánh tả, dù Peter Englund, Thư ký thường trực Viện Hàn lâm, ra sức phủ nhận điều này. "Tôi khẳng định rằng, Viện Hàn lâm hoàn toàn nằm ngoài các thiên kiến chính trị. Và tôi cũng phải nói rằng, điều này là rất khó xảy ra vì ngay trong nội bộ Viện Hàn lâm cũng có rất nhiều quan điểm chính trị khác nhau", Englund nói.

Ko Un - nhà thơ Hàn Quốc được đánh giá cao tại mùa giải 2010. Ảnh: Guardian.

Chuyên gia văn học Maria Schottenius của tờ báo Thụy Điển Dagens Nyheter - người đã đoán đúng giải thưởng năm ngoái là Herta Mueller - cho biết, bà tin Ko Un hoặc Adonis sẽ là chủ nhân của Nobel Văn học 2010. Ngoài ra, Bob Dylan cũng sẽ là cái tên có khả năng tạo bất ngờ.

Ko "là người nỗ lực hàn gắn dân tộc bị chia cắt của ông bằng thơ ca. Ông viết về mọi thứ diễn ra xung quanh cuộc sống của mình, từ con người, viên đá, cành cây đến những con vật", Schottenius nói.

Kênh phát thanh quốc gia Thụy Điển SVT chỉ ra những gương mặt nổi bật của giải thưởng năm nay, gồm có Ko Un, Adonis, Assia Djebar (Algeria) và Alice Munro (Canada).

Englund thừa nhận: "Có những giải thưởng bị trao nhầm, có những nhà văn xứng đáng bị chúng tôi bỏ qua. Viện Hàn lâm không phải là Tòa thánh Vatican của văn học".

Tuy nhiên, Englund từ chối kể tên những giải thưởng đã bị trao nhầm. Ông chỉ thừa nhận sự sai lầm của Viện Hàn lâm khi không tôn vinh nhà văn Đan Mạch Karen Blixen - tác giả của cuốn Out of Africa nổi tiếng. Những tác giả lớn từng bị Ủy ban Nobel bỏ qua còn có Leo Tolstoy, Marcel Proust, James Joyce và Graham Greene.

Dưới đây là dự đoán về khả năng chiến thắng của các khu vực tại Nobel Văn học 2010

Châu Á - Thái Bình Dương

Ở tuổi 61, Haruki Murakami có phần hơi trẻ để nhận giải thưởng danh giá này. Một điều bất lợi nữa là tác phẩm của ông bán quá chạy - điều mà Viện Hàn lâm dường như dị ứng. Tuy nhiên, Ủy ban Nobel xưa nay vẫn rất ưu ái nền văn học Nhật Bản với hai tác giả từng được tôn vinh: Yasunari Kawabata (1968) và Kenzaburo Oe (1994).

Ngoài ra, ở khu vực này, văn học Australia chỉ mới có một tác giả duy nhất được giải là Patrick White (1973). Nên nhà thơ nổi tiếng Les Murray, người được so sánh với Walt Whitman và Thomas Hardy cũng là một ứng viên tiềm năng.

Châu Phi và Trung Đông

Được đánh giá cao nhất là cây bút Kenya Ngugi wa Thiong'o. Sau đó là Nuruddin Farah của Somalia - người đã càn quét gần như mọi giải thưởng lớn nhỏ, trừ Nobel. Vòng quanh châu Phi còn có các gương mặt nổi bật như Assia Djebar (Algeria) và Tahar Ben Jelloun (Marốc)…

Ở vùng Cận Đông, Adonis là cái tên sáng giá nhất. Ông tên thật là Ali Ahmad Said, sinh ra ở Syria nhưng nay sống ở Paris, Pháp. Ông nổi tiếng ở lĩnh vực thơ ca, tiểu luận. Nhà văn Elias Khoury, Amos Oz và David Grossman cũng là những tác giả được kỳ vọng đoạt giải từ nhiều năm qua.

Châu Mỹ

Mario Vargas Llosa (Peru) và Carlos Fuentes (Mexico) đã được coi là ứng viên Nobel từ hàng chục năm nay. Nhưng biết đâu, bất ngờ sẽ thuộc về tác giả Uruguay Eduardo Galeano.

Viện Hàn lâm cũng rất hứng thú với những nhà thơ thể nghiệm, đặc biệt nếu họ lại là phụ nữ. Vì vậy Anne Carson, Margaret Atwood, Alice Munro (Canada) có quyền được hy vọng trong năm nay.

Nhà văn Mỹ gần đây nhất đoạt giải Nobel là Toni Morrison từ năm 1993. Thế nên, bất luận những nhận xét thiếu thiện cảm của cựu thư ký thường trực Viện Hàn lâm Horace Engdahl 2 năm trước, nền văn học Mỹ vẫn có rất nhiều cơ hội bởi nó sở hữu quá nhiều tài năng như Don DeLillo, Paul Auster, Cormac McCarthy, Philip Roth, Thomas Pynchon, Joyce Carl Oates, John Ashbery…

Châu Âu

Khu vực văn học này luôn nhận được sự quan tâm lớn của Viện Hàn lâm. Một phần vì nơi đây đã sản sinh cho thế giới quá nhiều tên tuổi lớn. Dù đã có rất nhiều tác giả châu Âu được vinh danh, số nhà văn châu lục này đang xếp hàng chờ giải thưởng vẫn còn rất lớn: Javier Marias, Claudio Magris, Umberto Eco, Peter Handke, Tomas Transtromer, Michel Houellebecq…

Nobel Văn học 2010 sẽ công bố vào chiều nay (7/10), lúc 11h (giờ GMT), tức 18h (giờ Hà Nội).

Hà Linh