Không biết từ bao giờ những chiếc nem nhỏ nhỏ, xinh xinh lại gắn liền với đời sống người dân thôn quê xứ Quảng. Mỗi dịp giỗ chạp, cúng quảy và đặc biệt vào mùa tết, nem không thể thiếu trong mâm cơm cúng ông bà. Thật là vui mắt và đáng nhớ khi được nhìn thấy các bà, các chị lăng xăng, rục rịch tìm lá chuối, lá bưởi rồi rủ nhau gói nem.

Nem ngon hay không phụ thuộc trước tiên ở khâu chọn thịt. Theo kinh nghiệm, thịt dùng gói nem lấy từ heo vừa mới mổ, thịt còn nóng hổi. Đem về chọn thớ thịt nạc, dùng giẻ vải sạch lau cho ráo, lọc bỏ hết phần gân, mỡ còn dính. Công đoạn xắt thịt cũng là một “nghệ thuật”, phải xắt sao cho thật mỏng. Thịt xắt xong cho các loại  riềng, tiêu đã giã thật nhuyễn cùng một lượng muối, bột ngọt vừa phải. Nếu làm không quen tay, gia vị không đúng liều lượng nem mặn quá sẽ mất ngon, nhạt quá nem không thấm thía. Thịt ướp chừng nửa tiếng là có thể gói.

Trước khi gói nem phải chẻ từng sợi lạt, vuốt thật mỏng để buộc nem. Những chiếc lá bưởi, đinh lăng được chọn rửa, để ráo; từng tờ lá chuối đem phơi dưới nắng nhẹ cho dịu. Cho thịt vào bàn tay, nắn thành từng miếng nho nhỏ, vuông vuông. Để giữ được hương vị lâu thì bao giờ cũng phải bọc trước bằng lá bưởi non, đinh lăng để tạo mùi thơm. Xé lá chuối thành từng miếng có bản rộng bằng chiều dài viên thịt, quấn lớp lá chuối thành nhiều vòng quanh lá bưởi, sau đó dùng một miếng lá chuối lớn bằng bàn tay quấn tròn kín thịt, bẻ gập chéo hai đầu lá xuống ta được một chiếc nem, lấy dây lạt buộc chặt. 

Khác với các loại nem bày bán trên thị trường, nem quê tôi dùng lửa than nướng trước khi ăn. Khi nào chiếc nem sủi bọt, nhỏ từng giọt gia vị xuống bếp than hồng kêu xè xè, thơm ngây ngất là có thể dùng được.

Lại một cái tết nữa vừa đi qua, tôi rời quê với những chiếc nem nhỏ vuông xinh xắn được xâu thành từng chùm nằm gọn trong túi xách...  

Phan Thị Thanh Ly