Xin nói ngay luôn, quán này nằm ở 56 Phan Chu Trinh. Khi lần đầu ghé qua đây, tôi bất chợt giật mình, trước kiểu bài trí ma quái của nơi này. Dưới cái biển hiệu là ánh sáng lờ mờ của hàng chục đĩa đèn cháy lèo xèo, quanh phòng ăn lúc nào cũng chập chờn thứ ánh sáng rất "ma quái". Bàn ghế, bát đĩa, đũa thìa đều thực thực, mơ mơ. Chủ quán tỏ ra rất khéo chọn những đồ dùng hợp với phong cách "âm ti". Nhiều khách khi bước vào tới bàn ăn rồi ngồi xuống cũng vẫn còn ngại ngần...

Vừa ăn vừa ngắm

Cách bàì trí ở quán làm cho người thuộc loại "to gan lớn mật" như tôi cũng bắt đầu rợn tóc gáy. Đến đây lần đầu chắc ai đó cũng có cảm giác như tôi, thế mới ấn tượng và để cho ta một lần thưởng thức phải nhớ suốt đời.

Ngoài phố thì sáng choang đèn điện, thế mà trong quán chỉ dùng nến với đèn mỡ cổ xưa, chỗ nào cùng thấy chập chờn tối, sáng ẩn hiện. Những chiếc bàn gỗ lâu đời đen bóng, còn mấy cái bát sành cổ xưa tái hiện mờ ảo, những niêu đất nấu cơm, kho cá đầy muội tro, than bếp đen nhẻm còn bám cả trấu.

Nhưng bụng đói rồi, ăn đã. Tôi giật mình trước hương vị đồng quê của niêu cá kho tương, thoảng mùi lá ổi, nõn vối, đọt sung mới thấm đẫm nắng mưa, giống hương vị quê tôi làm sao. Bát cơm lúa trời, hạt săn lại, cong lên, bám vào thành bát, tỏa một mùi hương quyến rũ nghe như có cái sóng nước mênh mông của Đồng Tháp Mười. Bát canh chua tổng hợp, nửa Nam nửa Bắc, có cái chua của khế, có cái đăng đắng của đọt bông súng, có khe khé của húng ngổ và mùi bông dừa đỏ quấn vào nhau như mời, như gọi, như đưa ta về những năm 40 của thế kỷ trước.

Ngược dòng thời gian

Khung cảnh, đồ đạc trong quán thì "rêu phong" lắm lắm. Nó cổ hơn cả cổ, và xưa hơn cả xưa. Trên chiếc bàn gỗ vẹt góc là mâm gỗ tiện tròn, và cả những chiếc mâm quấn bằng nứa gắn sơn ta. Bên cạnh là các chiếc phạng, nắp to hơn cả thân, bát chủm da lươn đựng muối ớt, và những chiếc rế tre bắc nồi, những đôi đũa tre đã mòn vẹt đi một bên, in rõ cả... dấu những ngón tay cầm.

Tất cả đưa tôi trở về với thời gian xưa cũ cách đây già nửa thế kỷ. Bưng bát cơm, thò đũa vào nhón miếng cá trê kho ngậy vàng hay chú rô đồng mềm quánh, mà dẻo như kẹo trên đầu đũa rung rinh, tôi chợt bồi hồi khó tả.

Quán cơm 3 đời

Được biết quán cơm Âm phủ đã có từ ba đời nay, do ông cụ tên là Ca làm chủ quán đầu tiên.

Hiện quán cơm Âm phủ có một nhà hàng chi nhánh tại Huế. Mỗi ngày quán bán ra khoảng trên ba trăm suất cơm rất quê hương, rất ấn tượng và cũng rất là "âm phủ".

Những cảm giác ấy khiến ta mỗi khi đi xa thì nhớ, mỗi khi về lại thương, dọc đường hành trình xuôi Bắc - Nam, hay ngược Nam - Bắc, đều phải tự nhắc lòng ghé thăm. Biết rằng chỉ mỗi khi đêm xuống, quán cơm Âm Phủ mới thật là âm phủ và cũng là thời gian đông khách nhất.

Đến nay, quán Âm Phủ vẫn là cái tên độc đáo sống qua nhiều thế hệ chủ quán, khách hàng. Ở Huế cũng có một Âm Phủ như vậy. Tính đến nay, quán Âm Phủ đã tồn tại hơn 100 năm, nổi tiếng khắp trong và ngoài nước. Dù trải qua bao thăng trầm, song nó vẫn giữ được nét cổ kính, huyền ảo như thuở ban đầu. Ở Huế, người ta ghé quán Âm Phủ để tìm lại nhiều ký ức của Huế xưa.

Quán Âm Phủ tại Huế nằm ở số nhà 35 đường Nguyễn Thái Học, gần ngã tư cắt đường Bà Triệu. Lúc trước, quán mở cửa từ 23g đến 5g sáng hôm sau. Đến đây, xin giải thích một chút về nguồn gốc của cái tên Âm Phủ lạ lùng này. Quán vốn mọc lên từ  vùng đất sát khu đồng không mông quạnh, heo hút, vắng người thuộc vùng xóm Chuối, đầy gái làng chơi lai vãng. Trước đây, nó có tên là quán Đất Mới, sau đổi tên thành Âm Phủ. Có người kể lại rằng, mỗi khi có tội nhân sắp bị xử chém tại pháp trường An Hòa, cai ngục sẽ ban cho kẻ tử tù bữa cơm cuối cùng tại quán Âm Phủ.

Ngày ấy quán Âm Phủ khá lụp xụp. Thực khách ngồi ăn trên những đòn gỗ thấp bé, bên ánh đèn dầu chập chờn leo lét. Xung quanh trống trải, nhìn thấy bóng người đi lại dáng dấp tù mù như ma. Có người bảo, cái tên Âm Phủ ra đời theo bối cảnh như thế.

Nguyễn Quang