Dân miền Tây Nam bộ ai cũng biết con ba khía. Sở dĩ có tên như vậy vì nó giông giống cua đồng nhưng trên mai có ba cái gạch (khía).

Ba khía là loài sống trong bãi bồi nước lợ, mặn, dưới những tán đước, mắm rậm rạp; có mặt nhiều ở các vùng Cần Giờ (TP.HCM), Gò Công (Tiền Giang), nhưng nhiều người thích ba khía Rạch Gốc (Cà Mau) vì cho rằng ngon hơn các nơi kia. Muốn ăn ba khía không gì khó, chỉ việc tách mai, lặt bỏ phổi, rửa nước nóng rồi tách từng ngoe ra trộn với tỏi, ớt, giấm (hoặc chanh), đường.

Muốn ngon hơn thì cầu kỳ một chút, xắt ớt, khế từng lát ướp tỏi đường, bột ngọt, xào với ba khía đã xé ra trên bếp lửa là có một món ăn... hao cơm. Vị chua của khế, vị cay của ớt, vị ngọt của đường cùng vị mặn của con ba khía đã được “thăng hoa” trên sức nóng ngọn lửa, thành một mùi thơm. Độc đáo của món ăn này là nhờ sự hiện diện hết sức quan trọng của trái khế chín hườm. Cái chất chua của khế bị vị chát nhẹ của vỏ khế “dằn” lại, hòa hợp thành một vị chua ngọt lạ kỳ, không làm “ê ẩm chân răng” như vị chua của chanh hoặc giấm.

Bây giờ những con ba khía được ướp muối khi mới bắt về được gọi một cách rạch ròi là “mắm ba khía”, nhằm phân biệt với con ba khía tươi từ nhiều năm nay đã được chế biến thành những món ăn độc đáo. Đặc biệt ở Q.Ninh Kiều (TP.Cần Thơ) có hẳn một chiếc cầu và con đường được người dân nơi đây gọi là cầu Ba Khía và đường Ba Khía. Gọi như vậy vì con đường này từ nhiều năm nay “la liệt” những quán nhậu bán đặc trưng các món ba khía tươi, với thực đơn khá phong phú: ba khía rang muối hột, rang me, hấp bia, chiên giòn, xào rau răm, xào sa tế, chiên nước mắm... Mắm ba khía ăn sướng cái thần... mồm bao nhiêu thì ba khía tươi khi pha chế rồi càng khiến cái sự ăn uống của con người ta càng thêm khoái hoạt bấy nhiêu.

Ba khía chiên nước mắm là món đơn giản, gấp gáp phục vụ các ông lai rai. Gặp mùa mưa thì khỏi nói, con ba khía mập ú sau khi chiên nước mắm nhĩ rồi chỉ cần cầm đĩa lướt qua mũi đã nghe cái mùi thơm rạo rực. Xé con ba khía, loại bỏ phổi, tách từng ngoe chấm muối tiêu chanh ớt cắn nhai mới thấy tuyệt vời làm sao...

Phương Kiều